در سال‌های اخیر، بازار خودرو در ایران شاهد نوسانات قیمتی چشمگیر، کمبود شفافیت و افزایش دلالی بوده است؛ مسائلی که دست‌به‌دست هم داده و تجربه خرید خودرو را برای مصرف‌کنندگان به امری دشوار تبدیل کرده‌اند. در همین راستا، دولت به‌تازگی تصمیم گرفته است تا با آزادسازی واردات خودروهای کارکرده، این مشکلات را حل کرده و تحولی جدید در این بازار ایجاد کند. اما آیا این تغییرات واقعا می‌توانند وضعیت آشفته بازار خودرو را سامان دهند؟ واردات خودروهای کارکرده چه تاثیری بر کیفیت و ایمنی خودروها خواهد داشت؟

محمد فرح‌آبادی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو»، به تحلیل ابعاد مختلف این تحولات پرداخت. فرح‌آبادی جزئیات بیشتری را درباره تاثیرات آزادسازی واردات خودروهای کارکرده بر رقابت و کیفیت و همچنین چالش‌های احتمالی این سیاست‌ها بیان کرده است.

وی تاثیر واردات این خودروها را درمجموع مثبت ارزیابی کرد، اما با اشاره به عدم پیش‌بینی ارزی برای لوازم یدکی وارداتی‌های کارکرده اظهار کرد: «گرچه گفته می‌شود قطعات خودروهای خارجی اعم‌از تویوتا، کیا، هیوندای، بنز، ب‌ام‌و و... در داخل کشور و کشورهای حوزه خلیج‌فارس موجود است، اما باید در نظر داشت در صورت ورود خودروهای کارکرده در تیراژ بالا، دولت باید برای تخصیص ارز به تامین قطعات و لوازم یدکی این خودروها پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهد و درخصوص خدمات پس از فروش خودروهای دارای فناوری‌های جدیدتر نیز واردکنندگان را ملزم کند با نمایندگی‌های این برندها، ارتباط و تعامل مستقیم یا با واسطه برقرار کنند وگرنه هرچقدر هم این خودروها اقتصادی باشند، در بحث لوازم یدکی مقرون‌به‌صرفه نخواهند بود.»

آزادسازی واردات خودروهای کارکرده چه تاثیری بر قیمت خودروهای نو و کارکرده در بازار داخلی خواهد داشت؟

آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت خودروهای نو و کارکرده در بازار داخلی داشته باشد. با ورود خودروهای کارکرده به بازار، رقابت بین خودروهای داخلی و خارجی افزایش خواهد یافت. به‌ویژه خودروهایی که مشابه مدل‌های داخلی هستند، ممکن است با قیمت‌های پایین‌تری وارد بازار شوند که می‌تواند موجب کاهش تقاضا برای خودروهای نو شود. این کاهش تقاضا به نوبه خود می‌تواند فشار بر قیمت خودروهای نو را کاهش دهد و بدین‌ترتیب، خودروسازان داخلی مجبور به کاهش قیمت‌ها یا بهبود کیفیت محصولات خود شوند تا در رقابت باقی بمانند. ازسوی‌دیگر، خودروهای کارکرده به دلیل قیمت پایین‌تر خود در مقایسه با خودروهای نو می‌توانند بازار جدیدی از مصرف‌کنندگان را جذب کنند. این امر به‌ویژه برای افرادی که توان مالی خرید خودروهای نو را ندارند، جذاب خواهد بود. در نتیجه، بازار خودروهای دست‌دوم رشد خواهد کرد و این خودروها می‌توانند به‌عنوان یک گزینه مناسب برای بسیاری از خریداران در نظر گرفته شوند. درنهایت، این تغییرات باعث ایجاد تعادل در قیمت‌ها و تنظیم بازار خواهد شد. البته باید توجه داشت واردات خودروهای کارکرده می‌تواند چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. یکی از این چالش‌ها، ورود خودروهای با کیفیت پایین یا خودروهای آسیب‌دیده است که ممکن است بر کیفیت خدمات پس از فروش تاثیر منفی بگذارد. بنابراین لازم است نظارت‌های دقیق و استانداردهای مشخصی برای واردات خودروهای کارکرده در نظر گرفته شود تا بازار از خودروهای با کیفیت پایین متاثر نشود.

با توجه به وضعیت صنعت خودرو داخلی آیا واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به رقابت‌پذیری این صنعت کمک کند؟

بله واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به رقابت‌پذیری صنعت خودرو داخلی کمک کند. یکی از دلایل رکود و پایین بودن کیفیت در صنعت خودرو ایران، نبود رقابت کافی است. در شرایطی که خودروسازان داخلی از بازار انحصاری برخوردار بوده‌اند و واردات خودرو محدود بوده، خودروسازان داخلی نیازی به ارتقای کیفیت و بهبود فرآیندهای تولید احساس نکرده‌اند. اما با آزادسازی واردات خودروهای کارکرده، رقابت در بازار خودرو افزایش می‌یابد و خودروسازان داخلی ناچار به افزایش کیفیت محصولات خود خواهند شد تا بتوانند با خودروهای وارداتی رقابت کنند. این رقابت می‌تواند در بلندمدت به بهبود کیفیت و کاهش قیمت‌ها در صنعت خودرو ایران بینجامد. خودروسازان داخلی برای جذب مشتریان بیشتر مجبور به نوآوری، ارتقای فناوری و بهینه‌سازی تولیدات خود خواهند شد. همچنین، این رقابت باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان از گزینه‌های متنوع‌تری برخوردار شوند و قدرت انتخاب بیشتری داشته باشند. به‌همین‌دلیل، واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به نفع مصرف‌کنندگان و همچنین به نفع صنعت خودرو کشور باشد. با این‌حال، این تغییرات تنها در صورتی مفید خواهد بود که سیاست‌های حمایتی و نظارتی به‌طور موثر در بازار پیاده‌سازی شوند. به‌طورمثال، نیاز به زیرساخت‌های مناسب برای خدمات پس از فروش و قطعات یدکی برای خودروهای وارداتی وجود دارد. همچنین به‌منظور جلوگیری از واردات خودروهای غیرکیفی، باید استانداردهای مشخصی تعیین شود.

آزادسازی واردات خودرو چه تاثیری بر توان خرید مصرف‌کنندگان و بازار خودروهای دست دوم خواهد گذاشت؟

یکی از اثرات اصلی این سیاست، افزایش دسترسی مصرف‌کنندگان به خودروهای با کیفیت و قیمت مناسب‌تر است. درحال‌حاضر، بسیاری از افراد به دلیل قیمت بالای خودروهای جدید، از خرید خودرو منصرف می‌شوند. اما با واردات خودروهای کارکرده، این افراد می‌توانند خودروهای با کیفیت‌تر و با قیمتی مناسب‌تر نسبت به خودروهای نو خریداری کنند. این امر به‌ویژه برای کسانی که توانایی خرید خودروهای نو را ندارند، یک فرصت مهم محسوب می‌شود. این وضعیت می‌تواند موجب رونق بازار خودروهای دست دوم نیز شود. با ورود خودروهای کارکرده به بازار، تعداد این خودروها در بازار افزایش خواهد یافت و به تبع آن، قیمت‌ها در این بخش از بازار تنظیم می‌شود. به‌علاوه، با توجه به استقبال مصرف‌کنندگان از خودروهای کارکرده، این بازار به یکی از بازارهای رقابتی تبدیل خواهد شد که می‌تواند به کاهش قیمت‌ها و بهبود شرایط خرید و فروش کمک کند. در نهایت، این تغییرات می‌تواند به تقویت توان خرید مصرف‌کنندگان منتهی شود. با گسترش بازار خودروهای کارکرده، مصرف‌کنندگان با گزینه‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند و می‌توانند خودرو مورد نظر خود را با قیمت و شرایط مناسب‌تری پیدا کنند. این امر می‌تواند درمجموع به بهبود شرایط اقتصادی خانواده‌ها و افزایش قدرت خرید مردم کمک کند.

به نظر شما، آزادسازی واردات خودروهای کارکرده چه پیامدهایی از نظر ایمنی و کیفیت خودروهای وارداتی خواهد داشت؟

آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند در کوتاه‌مدت با چالش‌هایی در زمینه ایمنی و کیفیت مواجه شود. یکی از نگرانی‌های اصلی واردات خودروهای کارکرده، ورود خودروهایی با کیفیت پایین یا آسیب‌دیده به بازار کشور است. این خودروها ممکن است مشکلات فنی، تصادفی یا حتی نقص‌های ایمنی داشته باشند که در صورت عدم نظارت کافی، می‌توانند تهدیدی برای سلامت و ایمنی رانندگان و سرنشینان شوند. به‌ویژه درصورتی‌که سیستم نظارتی و استانداردهای لازم برای واردات خودروهای کارکرده به‌درستی اجرا نشود، احتمال ورود خودروهای با عمر بالا و تعمیرات نامناسب وجود خواهد داشت. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است که استانداردهای ایمنی و کیفیت دقیقی برای خودروهای وارداتی تعیین شود و نظارت‌های دقیق‌تری بر این فرآیند اعمال شود. به‌ویژه در زمینه قطعات یدکی و تعمیرات خودروهای وارداتی، باید توجه ویژه‌ای به وضعیت خدمات پس از فروش و تامین قطعات یدکی معتبر برای این خودروها صورت بگیرد. واردات خودروهای کارکرده باید مشروط به بازرسی‌های دقیق از نظر وضعیت فنی، سیستم‌های ایمنی و کیفیت قطعات باشد تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. درعین‌حال، اگر این نظارت‌ها به درستی اعمال شوند، آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به ارتقای سطح ایمنی خودروهای موجود در بازار کمک کند. به این معنی که واردات خودروهای کارکرده که معمولا از کشورهای پیشرفته به بازار ایران وارد می‌شوند، می‌تواند استانداردهای بالاتری نسبت‌به خودروهای داخلی داشته باشد. در نتیجه با رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت، مصرف‌کنندگان می‌توانند از خودروهایی بهره‌مند شوند که نه تنها به لحاظ قیمتی جذاب‌تر هستند، بلکه از نظر ایمنی و فناوری نیز به‌روزتر و ایمن‌تر خواهند بود.